Stanisław Staszic – patron Handlówki

Patronem Zespołu Szkół Licealnych i Zawodowych nr 2 w Jeleniej Górze jest Stanisław Staszic – jedna z ważniejszych postaci polskiego oświecenia. Urodził się w 1755 roku w Pile w rodzinie mieszczańskiej. Ukończył seminarium duchowne, ale nie zachowywał się jak typowy kapłan. Można powiedzieć, że jego decyzje były dość odważne: zdecydował się pójść do seminarium dlatego, że chciał osiągnąć coś wielkiego, a mieszczańskie pochodzenie mu to uniemożliwiało. W latach swojej młodości podróżował i zdobywał kolejne wykształcenie we Francji i Niemczech.

Po powrocie do Polski pracował jako nauczyciel dzieci Andrzeja Zamoyskiego. Ponadto kładł nacisk na swoją karierę polityczną i naukową. Jego działalność publicystyczna zaczęła się tytułem Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego. W Przestrogach dla Polski – jego najważniejszym dziele - wyrażał swoje obawy i troskę o losy ojczyzny. Jednocześnie nie bał się otwarcie krytykować obecnego wtedy ustroju.

W 1800 roku został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a 8 lat później stanął na jego czele jako prezes stowarzyszenia. Ważny był dla niego los chłopów – pragnął poprawy ich sytuacji życiowej. Dlatego w 1812 roku założył Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze. Celem Towarzystwa była wzajemna pomoc rolników w przypadku różnych nieprzewidzianych sytuacji.

Stanisław Staszic był filozofem, który skłaniał się ku monizmowi (cała rzeczywistość jest jedną zasadą). Ideowo najbliższe były mu fizjokratyzm i panslawizm. Poświęcał swoje życie dla innych: żył skromnie po to, by móc polepszyć sytuację tych najbardziej potrzebujących.

Ważnym wydarzeniem dla Staszica było utworzenie Księstwa Warszawskiego. To pozwoliło mu na piastowanie różnych stanowisk, których nie mógł piastować wcześniej jako mieszczanin. Dlatego już w 1810 roku zajmował pozycję radcy stanu, a 14 lat później został ministrem stanu.

Niezwykle ważne okazały się także jego badania geologiczne i przyrodnicze. Przez 8 lat pełnił rolę dyrektora generalnego Wydziału Przemysłu i Kunsztów Królestwa Kongresowego. To Staszicowi można zawdzięczać powstanie pierwszych w Królestwie Polskim hut cynku czy wznowienie wydobycia węgla kamiennego.

Bardzo entuzjastycznie propagował turystykę górską, a przy tym zajmował się badaniami geologicznymi, co przełożyło się na powstanie w 1815 roku dzieła O ziemiorództwie Karpatów.

Zmarł 20 stycznia 1826 roku. W pogrzebie Stanisława Staszica wzięło udział kilkanaście tysięcy ludzi. W swoim testamencie przekazał on wiele środków organizacjom charytatywnym, m.in. na Instytut Głuchoniemych czy Szpital Dzieciątka Jezus.